Standart C Programlama Dili

C.2.1. QuickC İle Bir C Programı Nasıl İşletilir

⚠ Uyarı
Kitabın bu kısmı eski bilgiler içermektedir. Ancak, okuyucunun yararına olabileceği düşünülerek aynen korunmuştur.

MS-QC, kullanımı çok kolay olan bir C programlama ortamıdır, bundan dolayı onunla başlamanızı öneririz. MS-QC, bütünleşmiş bir kaynak programı metin düzenleyicisi, detaylı sayılabilecek yardım kolaylığı ve yürütme zamanı hata düzelticisiyle birlikte gelir. Yeni bir C programcısı, MS-QC ortamından ayrılmadan bir C programı yazabilir, derleyebilir, çalıştırabilir ve hatalarını düzeltebilir.

MS-QC, uygun bir şekilde, hard diskinize yüklenmişse veya dağıtım disketi disket sürücünüze yerleştirilmişse, işletim sistemi iletisine QC yazın. İsterseniz, C programınızı içeren kaynak dosya adını da belirtebilirsiniz. Örneğin,

>QC mprog.c

MS-QC, tepesinde birtakım menü maddelerinin bulunduğu ve komut satırında belirtilen kaynak dosyadan satırlarla doldurulan bir görüntüleme bölgesinden oluşan bir ekran sunacaktır. Eğer kaynak dosya belirtilmemişse görüntüleme bölgesi boş olacaktır. Hemen yeni C programınızı yazmaya başlayabilirsiniz veya aşağıdaki düzenleme tuşlarını kullanarak eski bir programda değişiklikler yapabilirsiniz:

Diğer klavye tuşlarının düzenleme işlevlerini ortaya çıkarmak için deneme yanılma yöntemini kullanın. MS-QC editörünün kullanımı temelde MS-DOS’daki EDIT komutuna benzemektedir.

Bir C programı yazıldıktan sonra, bir menü maddesi seçilerek derlenebilir, çalıştırılabilir, hataları düzeltilebilir veya bir dosyada saklanabilir. Eğer fareniz varsa, seçime doğru sürün ve tuşlayın. Yoksa, menü maddesinin ilk harfinin x olduğunu varsayarsak, Alt+x’e basın. Aynı şekilde, Alt’a basıp, ok tuşlarını kullanarak menü maddesini seçip Enter’a da basabilirsiniz. MS-QC menü maddesinde altı çizilmiş harfe basarak ilgili seçenek seçilebilir. Örneğin,

Alt+F: Dosya (File) menüsünü aç
X: MS-DOS’a çık
S: Programı sakla
vs.

Alt+R: Geçiş (Run) menüsünü aç
C: Derle
S: Derlenmiş programı yürütmeye başla
vs.

vs.

Esc: Alt menü penceresini kapa

Bir menü maddesinin seçilmesi, diyalog penceresi denilen, ya ek seçimler yada bilgi veren mesajlar sunan başka bir pencerenin görüntülenmesine yol açabilir. Bu tip menü maddelerinin sonunda üç nokta bulunur.

Sözdizimsel yönden hatalı bir program derlendiğinde, MS-QC bütün sözdizim hatalarını bulup ilk hatalı deyimi görüntüleyecektir. İmleç, hatanın üzerinde duracak ve ekranın alt tarafındaki diyalog kutusunda bir hata mesajı görüntülenecektir. Bir önceki veya sonraki hata bölgesi Shift+F3 veya Shift+F4’e basılarak görüntülenebilir. Bu şekilde, tekrar derlemeden önce, bütün hataları bulup düzeltebilirsiniz.

Bir C programı ayrıca, basitçe Shift+F5’e basılarak veya Run menüsünden Start seçilerek derlenip çalıştırılabilir. Sözdizimsel hatalar az önceki gibi bildirilecektir, fakat uyarı dışında başka hata yoksa, programın yürütülmesine geçilecektir. Programın çıktısı otomatik olarak çıktı ekranında görüntülenir. MS-QC görüntüsüne geri dönmek için Enter’a basın. Çıktı ekranını tekrar görüntülemek için F4’e basın.

Şimdi de hata bulma konusunda bir iki söz. Aşağıdaki yöntemleri kullanmak için programınızın Debug modunda derlenmesi gerekmektedir. Bunun için, önce Alt+R’ye sonra C’ye basın. Gelen pencerenin sağ tarafında Debug yazısının önünde X işareti olup olmadığını kontrol edin. Eğer yoksa Alt+D’ye basın. Daha sonra Enter’a basıp programı derleyin.

Programınızı çalıştırmaya başlamadan önce, deyime bir kesilme noktası koyarak, yürütmenin o deyime gelince beklemesini sağlayabilirsiniz. Sadece imleci deyimin üstüne götürüp F9’a basmanız yeterlidir. Daha sonra, kesilme noktasını kaldırmak isterseniz aynı işlemi tekrarlayın.

Programın çalışması devam ettiği esnada bir değişkenin ve/veya ifadenin değerini görüntüleyebilirsiniz. Debug menüsündeki Add Watch menü maddesini seçin ve sürekli görüntülemek istediğiniz değişkeni veya ifadeyi yazın.

Çalıştırılmakta olan deyimleri görüntülemek için bir izleme kolaylığı da mevcuttur. Bir fonksiyon çağrısı esnasında fonksiyon içindeki deyimleri izlemek için F8’e basın; fonksiyon içindeki deyimlerin izlenmesini atlamak için ise F10’a basın.

QuickC’nin, C programlamasını kolay hale getiren başka birtakım kolaylıkları da vardır. Kullanıcının ilgili el kitaplarına bakması ve/veya menü seçimlerini deneyerek bu kolaylıkları ortaya çıkarması önerilir. Microsoft Visual C++ Development System for Windows paketi içindeki Visual Workbench programı kullanım bakımından MS-QC’ye uyumlu, ancak profesyonel kullanıcılara yönelik çok daha gelişmiş bir ortam sağlar. Diğer etkileşimli C ortamlarında da benzer olanaklar sunulmaktadır.