B.1. GCC Kurulumu Ve Kullanımı
GCC 1987 yılında ilk yayınlandığında, GNU C Compiler (GNU C Derleyicisi) anlamına gelmekte idi. Ancak, zamanla içine başka diller için de destek eklendiği için, adı GNU Compiler Collection (GNU Derleyici Koleksiyonu) şeklinde değiştirildi. Günümüzde GCC, sadece C değil, C++, Ada, Objective-C, Fortran ve Java gibi başka diller için bir dizi ön uç içermektedir. Bu kitapta ilgilendiğimiz ön uç sadece C derleyicisidir. GCC ayrıca birden fazla ve farklı hedef için derleme sağlamaktadır, yani bir işletim sistemi altından başka bir işletim sistemi veya donanım mimarisi için derleme imkanı bulunmaktadır; ancak, bu özellik için ek kurulum ve yapılandırma ihtiyacı olduğundan normal koşullarda çok sık kullanılmaz.
GCC C dilinin farklı diyalekt
lerini desteklemektedir. Bunlar
arasında tercih yapmak için, derleme sırasında komut satırında doğru
seçim yapılmalıdır. Bizim kitapta tercih edilen diyalekt
en son
desteklenen C standardıdır; bu yüzden, komut satırında -std=c17
opsiyonu kullanılmaktadır.
GCC Kurulumu
unix-benzeri sistemlerde genelde GCC zaten kurulmuş olarak gelir. Eğer kurulu değilse, kullandığınız işletim sisteminin dokümantasyonuna bakıp, yönetici (unix-benzeri sistemlerde root) kullanıcısı ile ilgili kurulum işlemini yapmanız gerekmektedir. Debian tabanlı (örneğin Ubuntu) Linux sistemlerde
# apt install gcc
komutunu, RPM tabanlı (örneğin Red Hat veya Fedora) Linux sistemlerde ise
# yum install gcc
komutunu kullanabilirsiniz. Cygwin için Ek D’ye bakınız.
Önemli not: Kitabın başında da belirtildiği gibi, bu ekte verilen
örneklerde kırmızı renkte olan yazılar
bilgisayar tarafından oluşturulan çıktıyı temsil etmektedir.
Örneğin, yukarıdaki örneklerde #
çıktısı bilgisayar tarafından oluşturulan komut istemi çıktısıdır ve
sizin bilgisayara gireceğiniz komutun bir parçası değildir.
GCC’nin sisteminizde doğru kurulduğunu test etmek için
$ gcc --version
komutunu girdiğinizde, ilk satırı aşağıdakine benzeyen bir çıktı almanız beklenir:
gcc (Ubuntu 10.3.0-1ubuntu1) 10.3.0
Burada, gcc’den
sonra gelen uyarlama bilgisinin sizin sistemde
farklı olabileceğine dikkat ediniz. Yine de, güncele yakın bir GCC
uyarlaması kullandığınızı
kontrol edip, eğer
çok eski ise, sisteminizin desteklediği en güncel uyarlamayı kurmanızı
öneririz. Genelde gcc komutu ile cc komutu
birbirine bağlandığı için, yukarıdaki örnekte gcc yerine
cc yazıp bir kez daha denemenizde yarar vardır. Bu şekilde,
sisteminizde farklı bir C derleyicisi olup olmadığını öğrenmiş olursunuz.
Her durumda, GCC derleyicisini tercih etmenizi öneririz.
GCC İle Program Derleme
C kaynak kodunun, örneğin prog.c isminde bir dosyada
durduğunu varsayarsak,
$ gcc -Wall prog.c
komutu ile programı derleyip bağlayıp, adı
a.out olan çalıştırılabilir bir program dosyası oluşturabilirsiniz.
Eğer kaynak kodda herhangi bir hata veya uyarı oluşturacak bir olumsuzluk
yoksa, yukarıdaki komut tamamlandığında herhangi bir çıktı oluşmaz.
Bulunduğumuz dizin içinde yeni oluşan a.out dosyasını
çalıştırmak için girmemiz gereken komut şu şekildedir:
$ ./a.out
Eğer oluşacak çalıştırılabilir dosyanın adının sizin verdiğiniz bir
isim (örneğin prog) olmasını isterseniz -o
seçeneğini kullanabilirsiniz:
$ gcc -Wall prog.c -o prog